Hoe dan? Geheugen

Herinneringen horen zo bij onze alledaagse gedachten, dat we er nauwelijks bij stilstaan. Maar hoe werkt het geheugen eigenlijk en hoe maak je een herinnering aan? We leggen het voor je uit.

Hoe werkt het geheugen?

Onze hersenen verwerken voortdurend informatie. Wat belangrijk is, slaan ze op en minder belangrijke zaken negeren ze of ruimen ze op. Een ingewikkeld proces waarbij zenuwcellen, oftewel neuronen, prikkels naar elkaar sturen. Daarbij gebruiken ze chemische signaalstofjes, de zogenaamde neurotransmitters. Het contactpunt tussen twee zenuwcellen, waar de signaalstofjes heen en weer gaan, wordt een synaps genoemd. Een brein met genoeg synapsen kan vlot en soepel denken, leren en onthouden.

Het geheugen bestaat uit drie niveaus

Niveau 1 – zintuiglijk geheugen: alles wat je ziet, hoort, voelt, ruikt en proeft sla je hier tijdelijk op. Meestal voor maar een paar seconden.

Niveau 2 – kortetermijngeheugen: het werkgeheugen. Hier sla je het telefoonnummer op dat je zo wilt intoetsen, of de drie ingrediënten die je nog nodig hebt voor het avondeten. Maar let op: op dit niveau ontstaat makkelijk storing. Word je afgeleid, dan ben je alweer kwijt wat je wilde onthouden.

Niveau 3 – langetermijngeheugen: informatie die je langer nodig hebt, sla je op in het langetermijngeheugen. Denk aan feitenkennis, vaardigheden en persoonlijke ervaringen. Herhaling helpt om iets te verankeren in het langetermijngeheugen. Net als emotie.

Brain food

Brainfood is voeding die de hersenfunctie, zoals geheugen, concentratie en mentale helderheid, positief kan beïnvloeden. Zorg ervoor dat deze voedingsstoffen genoeg in je dieet zitten.

• Omega 3-vetzuren (vette vis, noten, zaden, oliën) 
• Antioxidanten, vitamine C en E (groente en fruit) 
• B-vitamines (volkoren producten, eieren, zuivel) 
• Foliumzuur (groene groenten, peulvruchten)

Brain training

Houd je lijf én je brein fit door elke dag een half uurtje te bewegen. Sporten mag, maar wandelen, fietsen of dansen zijn net zo effectief. Bewegen stimuleert de bloedcirculatie en de gezondheid van het hart en de vaten. Dus óók de bloedvaten in de hersenen. Verder bevordert bewegen de aanmaak van nieuwe hersencellen en geeft het de signaalstoffen in de hersenen een boost. Dat is goed voor het denkvermogen en geheugen. Tot slot zit je beter in je vel door te bewegen, ervaar je minder stress en kun je beter slapen – allemaal dingen waar je brein blij mee is. 

Geheugentraining

• Hoe vaker je iets herhaalt, hoe beter het in je langetermijngeheugen komt te zitten. Liever dus een paar keer een half uurtje leren, dan in één keer alles erin stampen. 
• Ezelsbruggetjes helpen om iets te onthouden. 
• Puzzelen, van kruiswoordraadsel tot legpuzzel en van sudoku tot woordzoeker, helpt om je brein in conditie te houden. 
• Voor visueel ingestelde mensen: maak een beeld in je hoofd bij wat je wilt onthouden. 
• Dankzij routines hoef je niet over álles na te denken, dat scheelt energie. 

Wat is een herinnering?

De hele dag door herinner je je van alles; bijzondere momenten én alledaagse dingen. Vol  emotie, heel praktisch of een mix daarvan. Is alles wat je denkt dan een herinnering? Nee, de definitie zegt het zo: een herinnering is een gebeurtenis, ervaring of informatie uit het verleden die je in het heden weer kunt oproepen uit je geheugen. Een persoonlijk bruggetje tussen toen en nu dus.

Hoe wordt een herinnering gemaakt?

• Je ervaart iets en dat veroorzaakt een specifiek patroon van hersenactiviteit: signalen van de ene zenuwcel naar de andere.
• Er ontstaan nieuwe verbindingen in de hersenen of bestaande verbindingen worden versterkt: de herinnering.
• Emoties, zoals angst of vreugde, versterken de vorming van een herinnering en maken die intenser.
• De herinnering wordt opgeslagen en op een later moment, vaak tijdens de slaap, nog steviger verankerd.
• Roep je de herinnering na een tijd weer op, dan heractiveer je de bijbehorende hersenverbinding. Ook dat maakt de herinnering sterker. Hersenverbindingen kunnen na verloop van tijd zwakker worden. Details van herinneringen vervagen dan of gaan verloren.

Tips om geluksmomentjes vast te houden

Zo maak je van geluksmomenten mooie herinneringen voor later: 

1. Een ‘eerste keer’ is extra bijzonder. Dus zoek bewust nieuwe ervaringen op. 
2. Focus je aandacht op het nu en wat je daar beleeft. 
3. Gebruik al je zintuigen: zien, horen, ruiken, proeven, aanraken. 
4. Leg mooie momenten vast. Dat kan in een foto zijn, maar net zo goed in een verhaal dat je elkaar vertelt of een voorwerp dat je eraan herinnert. 
5. Deel momenten van geluk met anderen, daarvan groeien ze.