Wat is agisme?

We lijken te leven in een wereld die geobsedeerd is met leeftijd. Jong is de norm. We verbloemen onze rimpels en grijze haren en doen er alles aan om fit en energiek te blijven. En zo ontstaat de tegenstrijdigheid dat iedereen wel oud wil worden, maar niemand oud wil zijn. Lees verder om erachter te komen hoe we dit denken en doen rechter kunnen trekken.

Wat is agisme?

Alle vooroordelen, stereotyperingen en ingesleten gewoontes die te maken hebben met leeftijd kun je vangen onder de term agisme (spreek uit: a-zjis-muh). Agisme zit er zo ingebakken dat we het zelf vaak niet eens doorhebben. Jong associëren we automatisch met mooi, sterk en ruimdenkend. Oud staat voor onaantrekkelijk, kwetsbaar en bekrompen. Bewustzijn is een eerste stap om deze kronkel in ons denken en doen rechter te trekken! 

Kwestie van cultuur

Uit onderzoek blijkt dat in alle culturen dezelfde associaties voorkomen bij het ouder worden. Kwetsbaarheid en afhankelijkheid, maar ook wijsheid en levenservaring. Toch zijn er ook culturele verschillen. Die hebben te maken met welke associatie op de voorgrond staat. Vinden we de levenservaring van oudere mensen belangrijk of leggen we vooral nadruk op hun fysieke achteruitgang? Dat verklaart waarom in de ene cultuur ‘zolang mogelijk zelfstandig blijven’ het ideaal is. En het in de andere cultuur heel gewoon is dat kinderen voor hun ouders zorgen als ze ouder worden.

Negatieve gevolgen van agisme

Agisme kan leiden tot gezondheidsklachten, fysiek en mentaal. Uit onderzoek blijkt dat 65-plussers die leeftijdsdiscriminatie ervaren, zichzelf ongezonder vinden en ook meer risico lopen op aandoeningen. Stress is een van de oorzaken daarvan. De stofjes die vrijkomen als je voortdurend stress hebt, zijn schadelijk voor je lijf.

Een andere oorzaak is ontwijkend gedrag. Je gaat bijvoorbeeld niet meer naar de sportschool omdat je je daar niet op je gemak voelt. Psychisch heeft agisme een negatief effect op het zelfbeeld en het gevoel van autonomie. Je kunt je somber gaan voelen en terugtrekken. Zo wordt agisme soms een selffulfilling prophecy: de stereotypes worden ongewild toch werkelijkheid.

Het voordeel van ouder worden

• Snel denken en reageren? Met de jaren leer je dat het vaak handiger is om je oordeel even uit te stellen en eerst rustig na te denken.

• Levenservaring en mensenkennis: dat zijn kwaliteiten die niet afnemen, maar juist groeien als je ouder wordt.

• Het bevrijdende inzicht dat wat jij zelf vindt zoveel belangrijker is dan wat een ander vindt.

• Hoe rijper van geest, hoe beter je aanvoelt waar de grens ligt tussen welgemeend advies en betweterij.